Mateusz
Współczesne budownictwo i aranżacja przestrzeni wokół domów, firm czy instytucji coraz częściej wiążą się nie tylko z estetyką i funkcjonalnością, ale także z troską o środowisko naturalne. W tym kontekście warto przyjrzeć się tematowi nawierzchni – a zwłaszcza popularnej kostce brukowej – i zastanowić się, jaki wpływ może mieć jej wybór na ekosystem. Czy kostka brukowa może być ekologiczna? Jakie są jej alternatywy? I co powinniśmy wiedzieć, decydując się na konkretny rodzaj nawierzchni?
Dlaczego wybór nawierzchni ma znaczenie?
Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wybór materiału, którym pokryjemy podjazd, taras czy ścieżkę w ogrodzie, to jedynie kwestia estetyki i trwałości, rzeczywistość jest bardziej złożona. Nawierzchnie mają bezpośredni wpływ na:
- Retencję wody – czyli zdolność gruntu do pochłaniania wody opadowej.
- Temperaturę otoczenia – niektóre materiały akumulują ciepło i przyczyniają się do efektu miejskiej wyspy ciepła.
- Jakość powietrza i bioróżnorodność – poprzez ograniczenie powierzchni biologicznie czynnych.
W związku z tym, wybierając nawierzchnię, warto kierować się nie tylko walorami wizualnymi, ale również kryteriami ekologicznymi.
Kostka brukowa – popularność i kontrowersje
Kostka brukowa od lat cieszy się niesłabnącą popularnością. Jest trwała, łatwa w układaniu i dostępna w wielu kolorach oraz kształtach. Stosowana jest powszechnie w przestrzeniach miejskich, na posesjach prywatnych i w projektach infrastrukturalnych. Jednak jej szerokie zastosowanie budzi też pytania o wpływ na środowisko.
Typowa kostka brukowa wykonana z betonu tworzy szczelną nawierzchnię, która nie przepuszcza wody do gruntu. W efekcie:
- Woda opadowa nie wsiąka w ziemię, lecz spływa do kanalizacji burzowej, co przeciąża systemy odwadniające i zwiększa ryzyko podtopień.
- Zaburzany jest naturalny obieg wody, co może prowadzić do wysychania gleby i obniżenia poziomu wód gruntowych.
- Zmniejsza się powierzchnia biologicznie czynna, co ogranicza rozwój roślinności i mikroorganizmów glebowych.
- Kostka nagrzewa się w słońcu, podnosząc temperaturę otoczenia – zwłaszcza w upalne dni.
Ekologiczne alternatywy i rozwiązania
Na szczęście, rozwój technologii i wzrost świadomości ekologicznej doprowadziły do powstania bardziej przyjaznych środowisku wersji kostki brukowej. Oto kilka przykładów:
1. Kostka ażurowa
To rodzaj kostki z otworami, które można wypełnić ziemią lub kruszywem. Dzięki temu umożliwia:
- infiltrację wody opadowej do gleby,
- ograniczenie odpływu powierzchniowego,
- zazielenienie nawierzchni, co wpływa pozytywnie na mikroklimat.
Ażurowa kostka brukowa jest szczególnie polecana na podjazdy, parkingi i miejsca o mniejszym natężeniu ruchu.
2. Płyty przepuszczalne (nawierzchnie wodoprzepuszczalne)
To nowoczesne rozwiązania wykonane z materiałów, które umożliwiają przepływ wody przez strukturę płyty. Są estetyczne i trwałe, a jednocześnie wspierają retencję wód opadowych.
3. Kostka ekologiczna z recyklingu
Coraz więcej producentów oferuje kostki brukowe wytwarzane z materiałów pochodzących z recyklingu, np. gruzu budowlanego czy szkła. Zmniejsza to ślad węglowy związany z produkcją i ogranicza zużycie surowców naturalnych.
4. Zrównoważone planowanie nawierzchni
Czasem nie chodzi o sam materiał, ale o sposób jego użycia. Łączenie różnych nawierzchni (np. kostki brukowej i trawnika), projektowanie powierzchni spadkowych, budowa ogrodów deszczowych – wszystko to pomaga ograniczyć negatywny wpływ zabudowy na środowisko.
Co mówi prawo?
W Polsce, zgodnie z przepisami dotyczącymi ochrony środowiska i gospodarki wodnej, coraz częściej zwraca się uwagę na konieczność pozostawiania tzw. powierzchni biologicznie czynnych przy nowych inwestycjach. Oznacza to, że nie cała działka może zostać zabudowana czy utwardzona – część musi pozostawać przepuszczalna dla wody i sprzyjać naturalnemu funkcjonowaniu ekosystemu.
Również niektóre programy dofinansowań (np. na instalacje retencyjne czy zielone dachy) uzależniają dotacje od ograniczenia powierzchni utwardzonych. W przyszłości możemy się spodziewać dalszego zaostrzenia norm w tym zakresie.
Jak wybrać odpowiedzialnie?
Jeśli planujesz zagospodarowanie przestrzeni wokół domu lub firmy, rozważ poniższe kroki:
- Wybierz kostkę brukową o właściwościach ekologicznych – np. ażurową lub wodoprzepuszczalną.
- Planuj nawierzchnie w taki sposób, by maksymalnie zachować naturalny obieg wody.
- Unikaj całkowitego utwardzania dużych powierzchni – pozostaw przestrzeń na roślinność.
- Rozważ budowę zbiornika na deszczówkę lub ogrodu deszczowego, który przyjmie nadmiar wody.
- Zapytaj producenta o ślad węglowy i skład materiału – wybieraj produkty lokalne i z recyklingu.
Podsumowanie
Kostka brukowa, choć niezwykle popularna i praktyczna, nie zawsze musi iść w parze z negatywnym wpływem na środowisko. Świadomy wybór odpowiedniego rodzaju nawierzchni oraz dbałość o jej zrównoważone wykorzystanie mogą znacząco przyczynić się do ochrony zasobów wodnych, poprawy mikroklimatu i wspierania bioróżnorodności. W dobie zmian klimatycznych każdy, nawet najmniejszy gest na rzecz ekologii – także wybór nawierzchni wokół domu – ma znaczenie.
